تازەترین هەواڵ
http://1.bp.blogspot.com/-tm6A1lUiFlA/UgZH80KcCYI/AAAAAAAAUOU/GCVNQvbUiAU/s1600/888.jpg
http://3.bp.blogspot.com/-hDYPrnsreLk/VQE643MVZdI/AAAAAAAAbsY/Teok57BxaKo/s1600/sarawar1.pnghttp://1.bp.blogspot.com/-BJZM5WSPCjY/VQE65bmkEMI/AAAAAAAAbsk/8jjf-pfEUzk/s1600/shahidan.pnghttp://2.bp.blogspot.com/-UE255vVBl-k/VQE64LF4oQI/AAAAAAAAbsQ/FO_GfHJkt0w/s1600/peshmarga.pnghttp://3.bp.blogspot.com/-1idXsU2UJMM/VQE63EDcX_I/AAAAAAAAbsI/v4kN56aC15I/s1600/karikater.pnghttp://2.bp.blogspot.com/-X7RrV86fPU0/VQE63M2gYLI/AAAAAAAAbsM/IRYATkRNyp0/s1600/nawdaran.pnghttp://2.bp.blogspot.com/-bfTrV0DY1bc/VQE63Ct_buI/AAAAAAAAbss/5zz63Jn3irk/s1600/kodi%2Brang.png
http://1.bp.blogspot.com/-tm6A1lUiFlA/UgZH80KcCYI/AAAAAAAAUOU/GCVNQvbUiAU/s1600/888.jpg

12‏/1‏/2012

شێركۆ بێكه‌س

ژیاننامه‌ی شێرکۆ بێکه‌س  
شاعیری ناوداری كورد شێركۆ بێكه‌س كه‌ ئه‌مڕۆ له‌ ته‌مه‌نی 73 ساڵیدا له‌ نه‌خۆشخانه‌یه‌كی سوید كۆچی دوایی كرد، كوڕی فایه‌ق بێكه‌س و شه‌فیقه‌ سه‌عیدی وه‌ستا حه‌سه‌نه‌ و له‌ 2.5.1940 له‌ گه‌ڕه‌كی گۆیژه‌ی شاری سلێمانی له‌ دایك بووه‌. ته‌مه‌نی هه‌شت ساڵان بووه‌ بێكه‌سی باوكی ساڵی 1948 كۆچی دوایی ده‌كات.
منداڵی و لاوێتی شێركۆ بێكه‌س پڕ بووه‌ له‌ ئازار و ژانی بێكه‌سی و ناله‌باری ره‌وشی ئابوری.
له‌ نێو هه‌لومه‌رجی سه‌خت و بێكه‌سیدا قۆناغی ئاماده‌یی ته‌واو كردووه‌.
ته‌مه‌نی حه‌ڤده‌ ساڵان بووه‌ یه‌كه‌مین شیعری له‌ رۆژنامه‌ی ژین بڵاو كردۆته‌وه‌.
ساڵی 1965 ده‌بێت به‌ پێشمه‌رگه‌ و له‌ رادیۆی ده‌نگی كوردستانی عێراق له‌ ئه‌شكه‌وتی سه‌ردێمان ده‌ست به‌ كار ده‌كات.
ساڵی 1968 یه‌كه‌مین كۆمه‌ڵه‌ شیعری به‌ ناوی تریفه‌ی هه‌ڵبه‌ست بڵاو ده‌كاته‌وه‌.
ساڵی 1969 له‌گه‌ڵ خاتوو نه‌سرین میرزا ژیانی هاوسه‌ری پێك ده‌هێنێت.
له‌گه‌ڵ سێ هاوڕێی تری ئه‌دیب و نووسه‌ریدا، حوسێن عارف، جه‌لال میرزا كه‌ریم و كاكه‌مه‌م بۆتانی، ساڵی 1971 به‌یانی روانگه‌ له‌ پێناوی نوێكردنه‌وه‌ی ئه‌ده‌ب و نووسینی كوردی بڵاو ده‌كه‌نه‌وه‌.
ساڵی 1974 دووباره‌ ده‌بێته‌وه‌ به‌ پێشمه‌رگه‌.
پاش تێكچوونی شۆڕش به‌ره‌و خواروی عێراق، شاری رومادی، دورده‌خرێته‌وه‌.
ساڵی 1979 ده‌گه‌ڕێته‌وه‌ سلێمانی.
ساڵی 1984 بۆ پشتگیری شۆڕش و هێزی پێشمه‌رگه‌ و هه‌روه‌ها بۆ ئه‌وه‌ی خۆی له‌ وه‌رگرتنی خه‌ڵاتی (قادسیه‌ی سه‌دام) بپارێزێت/ جارێكی تر روو له‌ چیاكانی كوردستان ده‌كاته‌وه‌ و ده‌بێت به‌ پێشمه‌رگه‌.
ساڵی 1986 به‌ هۆی تێكچوونی باری خراپی كوردستان و هێرشه‌ بێئامانه‌كانی كێمیابارانه‌وه‌، پێشنیازی بۆ ده‌كه‌ن به‌ره‌و ده‌ره‌وه‌ی وه‌ڵات بچێت.
ساڵی 1986 ده‌گاته‌ ئیتالیا.
ساڵی 1987 له‌ سوێد خه‌ڵاتی تۆخۆڵسكی وه‌رده‌گرێت. خه‌ڵاته‌كه‌ی له‌ لایه‌ن سه‌رۆكوه‌زیرانی ئه‌و ده‌می سوێت (ئیگڤار كالرسۆن)ه‌وه‌ پێشكه‌ش ده‌كرێت. پاشتر هه‌ر له‌و وه‌ڵاته‌ ده‌مێنێته‌وه‌ و ده‌بێت به‌ هاووڵاتی سوێد.
ساڵی 1992 له‌ یه‌كه‌مین كابینه‌ی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستاندا ده‌بێت به‌ وه‌زیری رۆشنبیری.
ساڵی 1998 له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێ هاوڕێی نووسه‌ر و رۆشنبیریدا ده‌زگای چاپ و په‌خشی سه‌رده‌م دروست ده‌كه‌ن و ده‌بێت به‌ سه‌رۆكی ئه‌و ده‌زگایه‌.
ساڵی 2009 سه‌رجه‌می به‌رهه‌مه‌كانی له‌ هه‌شت هه‌زار لاپه‌ڕه‌دا چاپ كرد.
شێركۆ بێكه‌س خاوه‌نی ده‌یان كۆمه‌ڵه‌ شیعر و نزیكه‌ی ده‌ هه‌زار لاپه‌ڕه‌ شیعری ره‌نگا و ڕه‌نگه‌.
خاوه‌نی چه‌ندین ئه‌زموونی جۆراوجۆره‌ له‌ نووسین شیعردا. ئه‌و به‌ شیعر شانۆنامه‌، پۆسته‌ر، ده‌قی كراوه‌، داستان و گه‌لێ به‌رهه‌می تری ئه‌ده‌بی نووسیوه‌.
شیعری شێركۆ بێكه‌س بۆ زۆر زمانی وه‌كو ئینگلیزی، فه‌ره‌نسی، ئه‌ڵه‌مانی، ئیتاڵی، سوێدی، عه‌ره‌بی، توركی، فارسی و هی تریش وه‌رگێڕدراون.
رۆژی 4. 8. 2013 له‌ وه‌ڵاتی سوێد و له‌ ئه‌نجامی نه‌خۆشیدا شێركۆ كۆچی دوایی ده‌كات. كۆچێك زیانێكی گه‌وره‌ی له‌ دوای خۆی بۆ ئه‌ده‌بیاتی كوردی و نه‌ته‌وه‌ی كورد به‌جێده‌هێڵێت.
...............................................
مەشخەڵانی شوڕێ نوێ-ی ئەمجارە
گڕی بڕوای رەنجدەران و هەژارە
کوردستانم، شاخ و دەشت و رێ و بانت
کوردستانم، پێشمەرگەیە داستانت
بەرگی شەهید ئەستێرەی سوور ئاڵایە
دۆستمان هەموو ئازادیخوای دنیایە
بۆ داگیرکەر خاک دۆزەخە و ئەسوتێ
سەرکەوتنم خوێن رۆژانە ئەینووسێ
چەک قەڵەم دوانەی خەباتی هاوژینم
لەچاویاندا رێی ئازادیم ئەبینم
لە ئاشتیدا کۆتری سپی و شنەی باین
لەشەڕیشدا پڵنگین و رەشەباین
وەک ئاوێنەی بەرهەتاو ئامانج روون
مافی رەوان چارەنووسی رزگاربوون
قەڵای ئێمە شوورەی پشتمان سەنگەرمان
هێزی گەلەو (ى.ن.ک)-ە رابەرمان.
...............................................

وه‌ڵام

له‌ دواى خنكانى ( هه‌ڵه‌بجه‌ ) 
سكاڵایه‌كى درێژم نووسی بۆ خوا
به‌ر له‌ خه‌ڵكى
بۆ دره‌ختێكم خوێنده‌وه‌
دره‌خت گریا ! ..
له‌ په‌ناوه‌ باڵنده‌یه‌كى پۆسته‌چی
وتى باشه‌ كێ بۆت ئه‌با ؟
گه‌ر به‌ ته‌ماى منى بیبه‌م
من ناگه‌مه‌ عه‌رشی خودا ! ..
بۆ شه‌و دره‌نگ
فریشته‌ى ڕه‌شپۆشی شیعرم
وتى تۆ هیچ خه‌مت نه‌بێ
من بۆت ئه‌به‌م هه‌تا سه‌رێ
تا كه‌شكه‌ڵان
به‌ڵام به‌ڵێنت ناده‌مێ
خۆى نامه‌كه‌م لێوه‌رگرێ ! ..
خۆت ئه‌یزانى خوداى گه‌وره‌
كێ ئه‌یبینێ ؟!
وتم : سوپاس .. تۆ هه‌ڵفڕه‌
فریشته‌ى ئیلهام هه‌ڵفڕی و
له‌گه‌ڵ خۆیدا سكاڵای برد ..
رۆژی دوایی كه‌ هاته‌وه‌
سكرتێرى پله‌ چوارى نووسینگه‌ى خودا
 ((عوبێد )) ناوێ
هه‌ر له‌سه‌ر هه‌مان سكاڵاو
له‌ دامێندا
به‌عه‌ره‌بی بۆی نووسیبووم :
گه‌وجه‌ بیكه‌ به‌ عه‌ره‌بی
كه‌س لێره‌ كوردى نازانێ و
نایبه‌ین بۆ خوا ! ..

................................................

من ناوم خه‌ونه..!


خه‌ڵكی وڵاتی ئه‌فسوونم
باوكم شاخه و
دایكم ته‌مه
من له ساڵێكی مانگ كوژراوو، 

له مانگیكی هه‌فته كوژراوو
له ڕوژێكی سه‌عات كوژراودا
دوای شه‌وێكی پشت كۆماوه‌ی هه‌وراز به كوڵ
به‌ره‌به‌یانێكی زامدار
له شه‌فه‌قێكی كه‌سكه‌وه
وه‌ك گزنگێكی خویناویی كه‌وتمه خوارێ و
داگیرسام و بووم به مۆمێك
گڕ به مل و
بووم به پرسێك
ده‌م به هاوار!!!

................................................ 


 له‌ كاتێكدا كه‌ منداڵ بووم
ده‌ستی چه‌پم حه‌زی ئه‌كرد
وه‌ك ده‌ستی منداڵی پۆشته‌ی
دراوسێمان
سه‌عاتێكی تیا بێ ئه‌ویش .
وڕكم ئه‌گرت
دایكم ناچار گازی ئه‌گرت
له‌ مه‌چه‌كم
به‌ جێگه‌ی ـ دان ـ
سه‌عاتێكی بۆ ئه‌كردم
ئای . . . كه‌ دڵخۆشی ئه‌كردم

................................................ 

 شەهید نەمرە وەکوو شاخ
وەکوو بەفر، وەکوو درەخت
وەکوو بەهار و گوڵەباخ
شەهید ئاوە
تینوێتی زەوی ئەشکێنێ
پەنجە و دەستە
ئازاری خاک ڕائەژەنێ
سۆمای چاوە
کام دوا ڕۆژ دوورە ئەیبینێ
شەهید باڵای
بە قەد باڵای کوردستانە
دڵی ئازادی و بەیداخی
لووتکەی هەڵوێستی ئینسانە

................................................ 

 خەو نەبوون کیژۆڵە،خەو نەبوون
ئەوەی کارژۆلەکەی تۆی خوارد
ئەوەی مراوییەکەی دزیت
ئەوەی مامزەکەی بردی
ئەوەی چیرۆکەکەی کوشتی
گورگ نەبوون،کیژۆڵە، گورگ نەبوون
ئەوە حیکایەت نەبوو بۆت بکەم
شیعر نەبوو بۆت ڕێک بخەم
ئەوە دەوالی مێژوو بوون
ئەوە وەقاص و سەعد بوون
لای خەلیفەوە هاتبوون!!

 ................................................
 
وڵات زۆره‌ له‌ کوردستان
شۆخ و شه‌نگ تر
خوێن گه‌رمتر،
وڵات زۆره‌ له‌ کوردستان
چاوی گه‌ش تر
ئێسک سووک تر
وڵات زۆره‌ له‌ کوردستان
قسه‌خۆش تر
ده‌ست ره‌نگین تر
به‌ڵام ئه‌ی کوردستانه‌که‌م !
وڵات نیه‌ هه‌رگیز له‌ تۆ
خۆشه‌ویست تر ..


................................................

با بزانی
گه‌ر مانگ له‌ تۆ
جوانتر بوایه‌
قه‌ت حه‌زم لێنه‌ئه‌كردی!.
گه‌ر مۆسیقا
ده‌نگی له‌ تۆ خۆشتر بووایه‌
هه‌رگیز گوێم لێنه‌ئه‌گرتی.
گه‌ر تاڤگه‌ به‌ژنی له‌ تۆ
ناسكترو ڕێكتر بووایه‌
قه‌ت ته‌ماشام نه‌ئه‌كردی.
ئه‌گه‌ر باخچه‌ بۆنی له‌ تۆ
خۆشتر بووایه‌
هه‌رگیز بۆنم نه‌ئه‌كردی.
گه‌ر بۆ شیعریش لێم ئه‌پرسی
با بزانی
گه‌ر ته‌واو له‌ تۆ نه‌چووایه‌
نه‌م ئه‌نووسی .

................................................

له‌ کۆتایی ناماکه‌تا
له‌نامه‌که‌ی ئه‌م جاره‌تا
گیانه‌.. ئه‌ڵێی :
من به‌قه‌د چه‌ند خۆشم ئه‌وێی
ئازیزه‌که‌م وه‌ک چۆن به‌هار
ئاسمانی شینی خۆش ئه‌وێ
یان په‌پوله‌ی هه‌رده‌و نزار
هه‌نگی دڵدار
گوڵی باخی ژینی خۆش ئه‌وێ
شیله‌ی شیرینی خۆش ئه‌وێ، خۆشم ئه‌وێی‌
یان چۆن به‌فری چیای کوێستان
کانی روونی ناو دارستان
تریفه‌ی مانگیان خۆش ئه‌وێ
گزنگی خۆریان خۆشئه‌وێ
خۆشم ئه‌وێی

................................................

باران هه‌موو بارینێکی
هه‌ر جوان نییه‌و
هه‌موشیان ناویان بارانه‌
دارستان هه‌موو دارێکی
هه‌ر جوان نییه‌
هه‌مووشیان ناویان هه‌ر داره
مرۆڤی خوا
باڵنده‌ خوا
ئاژه‌ڵی خواش
هه‌موو وه‌ک یه‌ک جوان نین ‌و
شیعره‌کانی منیش هه‌روا ‌
................................................

گومان گومان گومان ئه‌که‌م
نایان دۆزنه‌وه‌
ئه‌م حه‌فارانه‌ بچوکن
ئه‌م حه‌فارانه‌ ئه‌ترسن
ئێوه‌ بڕۆن بۆ ئه‌و دونیا
حه‌فاره‌کانی خودا بێنن
ئه‌و حه‌فارانه‌ی بۆ هه‌ڵکه‌ندنی
دۆزه‌خ دانراون
له‌زاخۆوه‌ تا فاو
سه‌ری عێراق هه‌ڵده‌نه‌وه‌ 

................................................

 ورته‌ ورت

ئێواره‌بوو حه‌مه‌ بچکۆلی بۆیاخچی
سه‌ری ماندووی داخستبوو
له‌ سووچێکی گۆڕه‌پانه‌ گه‌وره‌که‌دا
له‌ناوه‌ندی دڵی شاما
له‌سه‌ر کورسیه‌ نزمه‌که‌ی خۆی دانیشتبوو
په‌یتا په‌یتا
وه‌کو فڵچه‌ی نێوان ده‌ستی
جه‌سته‌ی له‌ڕی رائه‌ژه‌نی
حه‌مه‌ بچکۆلی ئاواره‌
له‌به‌ر خۆوه‌ به‌ ورته‌ ورت
ئه‌مه‌ی ئه‌وت
تۆ بازرگان قاچت دانێ
تۆ مامۆستا قاچت دانێ
تۆ پارێزه‌ر قاچت دانێ
ئه‌فسه‌ر سه‌رباز جاسوس جه‌لاد
کوڕی باش‌و هه‌رچی‌و په‌رچی
هه‌رهه‌مووتان یه‌ک له‌دوای یه‌ک
قاچتان دانێن
که‌س نه‌ماوه‌
هه‌ر خوا ماوه‌
له‌و دنیا دڵنیام
ئه‌ویش ئه‌نێرێ به‌شوێن کوردێکدا
پێڵاوه‌که‌ی بۆ بۆیاخ بکات
ره‌نگه‌ ئه‌و کورده‌ش هه‌ر منبم
ئای دایه‌ی گیان
ئه‌وه‌ ئه‌بێت پێڵاوی خوا چه‌ند گه‌وره‌ بێت
ژماره‌ چه‌ند له‌پێ بکات
ئای دایه‌ی گیان
ئه‌ی بۆ پاره‌ خوا چه‌ند ئه‌دات
ئه‌بێت چه‌ند بات …!!!


................................................

ئــاوێنه‌که‌ گێرایه‌وه‌
به‌ر له‌ ساڵێ
هه‌ر له‌م گه‌ره‌که‌ی ئێمه‌دا
قاسه‌یه‌کی نێرینه‌ مرد.
قاسه‌ی باوک چوار منداڵی دوای خۆی جێهێشت
سێ کچه‌ بازن و یه‌ک کوڕه‌ قه‌ڵه‌م بڕ
ماندووی ناو ماڵ هه‌ر بازن بوون
وه‌فای جوانی به‌رده‌م قاسه‌ هه‌ر بازن بوون
دوێنێ دادگا
به‌پێی دادو قانونی پیاو
بۆ میراتی قاسه‌ی باوک
وای بڕییه‌وه‌و وای دابه‌شکرد
که‌ قه‌ڵه‌مبڕ به‌ته‌نها خۆی
له‌و میراته‌
به‌قه‌د هه‌رسێکیانی به‌ر که‌وت..

................................................
 
ئه‌ی به‌ گوێی خۆت گوێت لێ نه‌بوو
له‌و ئێواره‌ به‌سامه‌دا
سه‌گه‌که‌مان که‌وته‌
قسه‌و به‌ڵام مه‌رد بوو مه‌رد
وتی چی ئه‌که‌ن با بیکه‌ن
به‌ڵام من نابم به‌ به‌عسی

...............................................
کە کەو ئەمرێ
دوای خۆی بۆ شاخ
چەند قاسپەیەک بەجێ دێڵێ
کە هەنگ ئەمرێ
دوای خۆی بۆ باخ
هەندێ ماچی شیرین
بەجێ دێڵێ
کە وەختێکیش تاوس ئەمرێ
دوای خۆی هەندێ تیلی ڕەنگین
بۆ ناو گوڵدان
بەجێ دێڵێ
کە وەختێکیش ئاسک ئەمرێ
دوای خۆی مسک بەجێ دێڵێ
هەر کاتێکیش کە من مردم
دوای خۆم بۆ ئێوە و کوردستان
هەندێ شیعری
نازادار و جوان
بەجێ دێڵم
...............................
خەو نەبوون کیژۆڵە،خەو نەبوون
ئەوەی کارژۆلەکەی تۆی خوارد
ئەوەی مراوییەکەی دزیت
ئەوەی مامزەکەی بردی
ئەوەی چیرۆکەکەی کوشتی
 
گورگ نەبوون،کیژۆڵە، گورگ نەبوون
ئەوە حیکایەت نەبوو بۆت بکەم
شیعر نەبوو بۆت ڕێک بخەم
ئەوە دەوالی مێژوو بوون
ئەوە وەقاص و سەعد بوون
لای خەلیفەوە هاتبوون!!
...............................
لەوێ مەمرە.... جانی جانان
لەوێ مەمرە!
نە بای ئەوێ تۆ ئەناسێ و
نەمەلێکی و
نەئاوی ئەوێش ئەزانێ
تۆ لەکام بەفری شاخانی!
لەوێ مەمرە... جانی جانان
کێ نایزانێ
گڵی ئەوێ عەشق بڕەو مەیل بڕەو
ھەربیرچوونەوەی تیا ئەڕوێ
کێ نایزانێ!
تۆ تەنیاییت
بەشێوەبێ یابەڕەگ
یان بەگەڵاو یان بەلاسک
ھەر لە درەختی شەوانێ ئێرە ئەچێ...
تۆ تەنیاییت لەپایزە ھەژارەکەی سلەیمانی و
تۆ تەنیایت ھەر لە تەنیایی خوای ئێرە و
لەکۆترە شینکەی کەسیرەی
بەر پڕوشەی ئێواران و
لە ئەرخەوانی بێ خەوی
سەیوان ئەچێ!
لەوێ مەمرە و
نە غەریبـی غەریبتر و
نە تەنیایی تەنیاتر و
نە بێکەسیم بێکەسترکە.
لەوێ مەمرە
جانی جانان ... لەوێ مەمرە..

...............................
رێگا  
رۆژێك زەمین بوركانی بوو
بوركانیش كوردستانی بوو
كوردستانیش كوڕی وەكو ئاراراتی لێكەوتەوە
ئاراراتیش كوردی لێ بوو
كوردیش دوانەی چەوسانەوەو تێكۆشانی بەیەك سك بوو
لەو دوانەیەش رێگای وەكو یەڵماز گۆنای لەدایكبوو
...............................................
 وای له‌ کیژانێ ، وای له‌ حه‌یرانێ 
وای له‌ ئافاتی ده‌ور و زه‌مانێ
وای له‌ غوربه‌تی نێو بیابانێ
وای له‌ شه‌وانێ که‌ مانگ تیا ئه‌نوێ و
به‌فری کێوانیش ، چ پێی نازانێ
وای له‌ مریه‌مێ، وای له‌ پاکیزێ
وای له‌ سوتانی رۆحی ئازیزێ

...............................................
من له‌به‌رده‌م منداڵدا
ئه‌بم به‌ تۆپێ بۆ یاری
به‌سه‌ر ئاوی شیعره‌وه‌
باڵدارێکم سپی سپی.
له‌ناو مۆسیقای شینباودا
یان په‌لکه‌ گیام یاخود ماسی .
وه‌ختێ دێمه‌ به‌رده‌می تۆیش
دڵی منداڵ له‌ دڵمایه‌و
باڵی باڵدار له‌بینینماو
ئیتر من وه‌ختێ ئه‌زانم
دڵۆپ..دڵۆپ
له‌ناو تۆدا تواومه‌ته‌وه‌و
بووم به‌ رۆحی خۆشه‌ویستی