هەڵەبجە .. هێشتا بۆنی سێوی لێدێت

لە مێژوی كوشت‌و بڕی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، هیچ تاوانێك ئەوەندەی تاوانی هەڵەبجە گەورەو   جەرگبڕنەبووە.

بەعس داهێنانێكی نوێی تۆقێنەرانەی لە قەتڵوعامكردنی مرۆڤ  كرد، رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، بەو پێیەی مەملەكەتی یەكتر سڕینەوەو كوشتنی جیاوازییەكان‌و شەڕو شۆڕی زۆر بووە، بەهۆی ئەو جیاوازییە فیكری، دیینی‌و نەتەوەیی‌و مەزهەبی‌و سیاسییانەی لە ناوچەكەدا بونیان هەبووە، هەموو جۆرەكانی كوشتنیان تاقیكردووەتەوە. بەڵام هیچ سەردەمێك نەگەیشتووەتە رادەی دڕندەیی كیمیابارانكردنەكەی هەڵەبجە.

لە حیكایەتەكان‌و چیرۆك‌و بەسەرهاتە كۆنەكانەوە بۆمان دەردەكەوێت ناشرینترین‌و ترسنۆكانەترین جۆری كوشتن، كوشتن بووە لەڕێی ژەهرپێدان.

چیرۆك‌و روداوەكانی كوشتن لەڕێی ژەهرپێدانەوە زۆرتر چیرۆكەكانی دیكەی كوشتن لە نەوەكانی كۆنەوە بۆ نەوەكانی داهاتوو گواستراونەتەوە.

كیمیابارانكردن دوا ئاستی دڕندەیی‌و دڵڕەقی هەر هێزێكە، بەعس بەو دڕندەیییەی، مێژویەكی نوێی داهێنا لە قەتڵوعامكردن، كە تائێستا لە ناوچەكەدا تاقینەكراوەتەوە، دوای كۆتایی هاتنی جەنگی جیهانیی دووەم و قەتڵوعامەكانی هیتلەر، هیچ دیكتاتۆرێك ئەوەندەی سەدام حسێن بەربەریی نەبوە، مێژووی سڕینەوەی دەستە جەمعی نەتەوەیەك، بە هەڵەبجە گەیشتە لوتكە.

هەڵەبجە .. لە سەعات 10:50  خولەكی پێشنیوەڕۆی 1988/3/16،   رژێمی بەعسی لەناوچوو، بە چەكی كیمیایی قەدەغەكراوی نێودەوڵەتی، بەربووە گیانی بێدیفاعی هاووڵاتیانی شاری هەڵەبجەی زوڵملێكراو و شەهیدكراو.

ئەم تاوانە نامرۆڤانەی بە فەرمانی تاوانباری گۆڕبەگۆڕ (علی حسن المجید) ئەنجامدا، نزیكەی (5000) هاووڵاتی كورد لە (ژن‌و، منداڵ‌و، پیرو، گەنج)ی بێتاوان بوونە قوربانی‌و 10 هەزار  هاووڵاتیش برینداربوون‌و دەیان هەزاریش ئاوارەو دەربەدەری وڵاتی ئێران بوون، سەدان ژن‌و منداڵ لە خێزانەكانیان دابڕان‌و چارەنوسیان نادیاربوو.

هەڵەبجە هەر رووداوی شەهیدكردنی (5000) هەزار مرۆڤی كورد نەبوو لە یەك چركەساتی لە ناوبردندا، بەڵكو پرۆسەی تێكدان‌و پەكخستنی ژیانی هەزاران هەزاران لە كەسوكارو دانیشتووانی ئەو شارەش بوو، كە بەعس ئازیزانی لێسەندنەوە، براو خوشك‌و دایك‌و باوكی لەناوبردن‌و ئاوارەی كردن، ماڵ‌و حاڵی سوتاندن‌و سروشت‌و ژینگەو كارو كەسابەتی لێ شێواندن.

بەعس لە كیمیابارانكردنی هەڵەبجەدا، هەر رۆژێك ئازاری كوردو هەڵەبجەی نەدا، بەڵكو برینێكی قووڵی لە جەستەی هەموو قوربانییان‌و كەسوكاریان دروستكرد، كە ساڕێژبوونی كۆششێكی زۆری دەوێت‌و زامێكی بە سوێی لەویژدانماندا سازكرد، وا زیاتر لە دوو دەیەیە گەلەكەمان، لە هەموو ئاستەكاندا خەبات بۆ ساڕێژبوونی دەكات.

كارەساتی هەڵەبجە وێستگەیەكی خەمبارو خوێناوییە لە مێژووی میلـلەتەكەمان، لەكەیەكی شەرمەزاری گەورەشە بەناوچەوانی ناشرینی سەرانی بەعسی داگیركەرەوە، كە سەرەنجام لە دادگای عادیلانەدا، لەسەر هەموو تاوانەكانیان‌و بەتایبەتیش لەسەر تاوانی هەڵەبجەو ئەنفال، سزای رەوای خواو مێژوو و نزای شەهیدەكانمانیان وەرگرت.

پۆلێن كردن هه‌واڵى كوردستانى